اولین چرخه در نظم یافتن نظام اداری ایران دوره هخامنشیان
اولین شکل گیری جدی تشکیلات حکومتی در زمان کورش هخامنشی صورت گرفت. او همانند آشوریها کشورهای تحت سلطه خود را به صورت شهرستان در آورد و تمام آنها را زیر فرمان یک شهربان ( خشتره پان ) قرار داد و با انتخاب شوش به عنوان پایتخت امور اداری کمی منظم شد .
فرمانده کل قوای دریایی و زمینی
پادشاه در راس امور
 |
|||
 |
|||
تشکیلات دربار ( 7 خانواده نجیب )
شورای عالی فرمانده
ارشد سپاه
شهرک ؟؟؟ شهربان
 |
رئیس دارایی
؟؟؟؟؟ دبیر عامل تحصیل ؟؟؟؟ مامورین چشم و گوش بسته
رابطه شهربان و شاه ;
کارمندان دبیر عامل
تحصیل ؟؟؟ مامورین چشم و گوش
بسته کارمندان
همچنین با به تخت نشستن داریوش تشکیلات اداری منظم تر و دارای تمرکز بیشتری شد و در شورش تمرکز یافت ؟؟؟؟ در آنها برابر خود کاخی ساخت و سپس در میهن خود کاخی ساخت که همان تخت جمشید است .
به گفته لت ، او مستد؟؟؟ در میان پادشاهان باستانی کمتر فرمانروایی یافت می شود که مانند داریوش به اهمیت وجود قانون و تشکیلات منظم و بنیاد اقتصادی سالم در موفقیت یک قوم اپی برده باشد . [1]
پایه قانون هخامنشی دات یادات date به مفهوم قانون از مفهوم ریشه ای مرتب و منظم گرفته شده است . سازماندهی داریوش نظم نوینی به حیاط کشور ایران بخشید ، که مدتی نزدیک به یک و نیم قرن شاهنشاهی ایران منحصراً بر شالوده ای که کوروش طراحی و و داریوش بنا کرده بود دوام داشت .
مکان اداری امور دیوانی و اداری در زمان هخامنشی در
ساختمان واقع تخت جمشید که به هر دیوان
سحرای مشهور است انجام شده است .
از همین زمان هم بود که بانک داری خصوصی رایج شد و بابل شهرستان بسیار مهم در امور دیوانی و اداری و اقتصادی بود .
هخامنشیان صاحب تشکیلات اداری و بوروکراسی [2]عریض و طویل بودند .
بعد از داریوش به علت رشد بوروکراسی نوع اشرافیت در شهربانها پدید آمده که این اشرافیت قدرت اداری را در دست گرفت و در توسعه تشکیلات اداری نفوذ و اعتبار بسیار یافت و مردم و فرماندهان بسیار ناراضی بودند و سرانجام درسال 334 ق م لشکرکشی اسکندر آغاز شد .
در زمان اسکندر[3] ؟؟؟؟ مردم ایرانی اکثر کارهای عالی اداری و پایگاه های بلند مانند ؟؟؟؟؟؟ و شهربانی را در دست داشتند .
سلوکوس در سال 312 پیش از میلاد به تخت نشست و سلسله اسلوکیالو را ایجاد کرد آنها در اداره کشور شهرها را دو دسته کردند : و تقسیماتی اداری در شهرستانها قرار دادند .
[1] - کتاب تاریخ شاهنشاهی هخامنشی ، ترجمه دکتر محمد مقدم فصل 9
[2] - ر .ک ضمیمه
[3] - ص 173 کتاب مدیریت در ایران باستان