نخستین شهرها در اواسط هزاره 4 بیش از میلاد شکل گرفت ، که شهر شوش اولین آنها بود . اولین بناهایی که ساخته می شدند معابد بودند که با پیدایش شهر در این دوره فعالیتهای مذهبی کم کم یا تشکیلات حکومتی این سرزمین بستگی یافته و به معابد نوعی مرکزیت سیاسی دادند .
اولین بنایی که از آن به عنوان فضای اداری و مرکز اداره شهر قدیم استفاده شده است بنای معبدی بود که بر فراز تپه ای روی صفه ای بلند نباشد و طرز اداره مملکت این گونه بود که رئیس شهر یا حاکم به منزله روحانی شهر ؟؟؟ می شد و اداره شهر و معبد به عهده او بود .[1]
تشکیلات ؟؟؟؟ در زمان پادشاهی ما [2]؟؟؟؟؟؟؟منظم شد و شاهان ترتیبات اداری و درباری را از ؟؟؟؟[3] فرا گرفتند و در این زمان بود تشکیلات اجتماعی و تمدنی به وجود آمد .
احتمال دارد سازمان شهربانی از زمان ماده به وجود آمده باشد ، زیرا عنوان ؟؟؟؟ پان که ؟؟؟؟ یونانی این کلمه است موجود بوده است [4]. اما دستگاه نظامی و اداری ما هنوز با مرکزیت کامل خیلی فاصله داشت .
شهربانها در راس دستگاه های اداری و دادگستری و امور مالی بودند .
به طور کلی بناهای اداری و اولیه معابد و آتشکده ها بودند که در آنها علاوه بر فعالیتهای مذهبی فضاهایی برای آموزش ؟؟؟؟؟؟ و روحانیون و یا فضاهایی مخصوص کاخهای سلطنتی و ساختمانهای دولتی اختصاص می یافت که شامل دبیرخانه ها بودند و در مراحل بعدی فضاهای اداری دیوان خانه ها در کاخ های شاهان قرار می گرفت و در معابد تدریس علوم اداری و ... صورت می گرفت .[5]
[1] - برگرفته از مدیریت در ایران باستان غلامرضا جوادی ص 24
[2] - مادها گروهی بودند از اقوام آسیایی که به قسمت گردستان و آذربایجان کنونی مهاجرت کردند احتمالاً قرن 10 پیش از ؟؟؟؟؟؟؟
[3] - همسایه ؟؟؟؟ 745تا 645 پیش از میلاد با دولت ؟؟؟؟
[4] - ص 57 ، پاراگرفا 2 ، همان منبع
[5] - برگرفته از کتاب معماری ایران اثر آرتور پوپ