تعریف موزه
ریشه واژه موزه از لغت یونانی موزین (Mousein) به معنای مقر زندگی موز (Mouse) الهه هنر وصنایع در اساطیر یونان باستان اقتباس شده است و در زبان انگلیسی تلفظ میوزیم (Museum) و در زبان فرانسه موزه را به خود گرفته است . در حوالی دهه1290 قمری تلفظ فرانسه موزه به زبان فارسی نیز راه یافت . پیشینه آن باز می گرددبه سفرهای ناصرالدین شاه قاجار به اروپا و دیدن موزه های آن دیار و تصمیم او به ایجاد مشابه آن در ارگ سلطنتی تهران و انتخاب نام موزه برای آن .
اکنون هزاران مؤسسه بین المللی موزه وابسته به سازمان فرهنگی وعلمی و تربیتی سازمان ملل متحدیونسکو در بند 3و4 اساسنامه خود که جامعترین تعریف موزه است چنین می گوید :
موزه مؤسسه ای است دائمی و بدون هدف مادی که در های آن به روی همگان گشوده است و دز خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند . هدف موزه هاتحقیق در آثار و شواهد بر جای مانده انسان و محیط زیست او ،گرد آوری ،حفظ وبررسی و بهره وری معنوی است. علاوه براین ایکوم موارد مشروحه زیر را مشمول تعریف یاد شده تشخیص می دهد:
1. مؤسسات حفظ و نگهداری و تالارهای نمایشی که به وسیله کتابخانه ها و مراکز بایگانی نگاهداری و تامین می شوند.
2 . اماکن و آثار باستانی ،طبیعی ، مردم شناسی ، وتاریخی ای که به علت فعالیت در زمینه های گردآوری،حفظ ونگهداری ونمایش آثارباستانی دارای اهمیت میباشند .
3 . مؤسساتی از قبیل باغهای حیوان شناسی و گیاه شناسی و نمایشگاه جانوران زمینی و موجودات آبزی که نمایشگر نمونه های موجودات زنده میباشند .
4. ذخایر طبیعی
5. مراکز علمی و نمایشگاههای فضایی
ب) تاریخچه موزه در جهان
مجموعه سازی برای انسان امری فطری است و ذوق و سلیقه در گرد آوری آن بی شک همواره همراه او بوده است . در دوران نو سنگی،انسان مجموعه هایی از صدف ، گوش ماهی ، سنگریزه و استخوان جانوران را گرد آوری و از آن برای تزئینات استفاد می نمود. در مراحل بعدی تمدن ، این مجموعه ها بیانگر شیوه های اعتقادی و آیینی اقوام مختلف گردید. مجموعه های تزیینی و تجملی ای که خصوصاًدر قبرستانهای تمدنهای باستان بین النهرین و فلات ایران یافت شد اعتقاد به زندگی پس از مرگ را نشان داد . در عهد باستان اشیاء گرانبها و نفیس که کلاًجنبه نذری داست برای بر آوردن نیاز ها در درون زیارتگاهها و معابد گرد آوری می شد . این امر در تمام جوامع تمدنهای باستانی فراوان افت می شود . در جامعه امروزی ما موزه نمایانگر نهادی شدن این گرایش همگانی به گردآوری است .
در پایان سده چهارم و آغاز سده سوم پیش از میلاد مسیح ، که مصر پایگاه فرهنگ و هنر یونان گردید ، بطلمیوس اول از سرداران اسکندر مقدونی (321- 283 ق .م .) به اعتلای فرهنگ و هنر یونان همت گماشت و توجه برجسنه ترین دانشمندان یونان ، آسیای صغیر و پاره ای از کشور های دور ونزدیک به مصر جلب شد . بطلمیوس در کنار کاخ مسکونی خود در شهر اسکندریه جایی را با نام موزه مشتمل بر یک دانشگاه بزرگ ، کتابخانه ، آزمایشگاه ، رصدخانه و باغ گیاهان و جانوران تاسیس کرد ، ولی پس از بطلمیوس این فکر دنبال نشد و از این موزه فقط اشاره هایی در کتابها باقی مانده است . افراد عادی یونان هر چند که خود اشیاء هنری گرانقیمت را جمع آوری نمی کردند موقعیت دیدن آنها را داشتند ؛ زیرا در پرستشگاههای یونان اشیاء نفیسی به جهت ارزش معنوی آنها گردآوری می شد و مردمی که برای نیایش به این مکانها می رفتند از دیدن آنها بهره مند می شدند . گرچه بنابر روایت ایلیارد ، حماسه معروف یونان ، در یونان باستان نجبا و اشراف مجموعه های خصوصی گرد آوری می کردند.